Giảm tải cho cấp xã bằng chuyển đổi số: Bộ KH&CN đào tạo 18.000 cán bộ cơ sở

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu khai giảng Khóa tập huấn - Ảnh: VGP/Thu Giang

Chương trình tập huấn được tổ chức trên nền tảng số, nhằm trang bị cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cấp xã những kiến thức, kỹ năng thiết yếu về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; góp phần nâng cao năng lực cho cấp chính quyền gần dân nhất, sát dân nhất.

Buổi lễ khai giảng được kết nối trực tuyến đến 34 Sở KH&CN và mở ra hệ thống đào tạo tại địa chỉ https://kns.hocso.vn, sẵn sàng phục vụ 18.000 học viên trên toàn quốc. Học viên đăng nhập bằng số điện thoại cá nhân, học mọi lúc mọi nơi trên máy tính hoặc điện thoại; hệ thống mở 24/7 từ ngày 1-15/12, với đội ngũ hỗ trợ 24/7.

Theo yêu cầu, mỗi học viên phải hoàn thành tối thiểu 10/19 chuyên đề, gồm 5 chuyên đề bắt buộc và 5 chuyên đề tự chọn. Sau khi hoàn thành, học viên sẽ được cấp Giấy chứng nhận hoàn thành khóa học trực tuyến.

Cấp xã – “tế bào” của bộ máy hành chính

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: "Một đất nước muốn chuyển mình thì từng tế bào của nó phải khỏe mạnh. Cấp xã chính là tế bào của bộ máy hành chính".

Bộ trưởng cho rằng, mọi chủ trương của Trung ương, mọi chính sách cuối cùng đều phải thấm vào đời sống qua cán bộ cấp xã. Cán bộ xã là người gần dân nhất, sát dân nhất và cũng là người đầu tiên nghe được tiếng nói của dân. Nếu ở cấp xã bị "tắc nghẽn" thì cả bộ máy sẽ tắc nghẽn. Nếu cán bộ xã thụ động chờ cấp trên cầm tay chỉ việc, chúng ta sẽ không bao giờ theo kịp thực tiễn đang thay đổi từng ngày.

Nhấn mạnh tinh thần đổi mới sáng tạo ở cấp cơ sở, Bộ trưởng khẳng định, sáng tạo ở cấp xã không phải là những phát minh lớn lao, mà là giải quyết vấn đề của người dân: Làm sao để bà con bớt đi lại một lần, thủ tục nhanh hơn một chút, thông tin dễ hiểu hơn. Đổi mới sáng tạo chính là làm việc cũ theo cách mới, dựa vào công nghệ số, dữ liệu số và nền tảng số.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, khóa tập huấn lần này không nhằm truyền đạt lý thuyết mà hướng đến thay đổi cách học, cách làm. Tinh thần chủ đạo là “làm để học, học là hỏi”.

Từ đó, Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị tổ chức, đặc biệt là Học viện Chiến lược KH&CN phải liên tục cập nhật học liệu số, tăng cường ví dụ thực tiễn và đảm bảo mọi nội dung đều gắn với thực hành. Các phần mềm, nền tảng đào tạo trực tuyến phải trở thành "huấn luyện viên số", quan sát hành vi người học và hỗ trợ chủ động, y như một huấn luyện viên đứng cạnh từng học viên.

Ông chỉ rõ, mô hình cũ “giáo viên – học sinh” khiến người học thụ động và khó vượt qua người dạy. Nhưng mô hình “huấn luyện viên – người thực hành” sẽ giúp người học tiến bộ hơn, giỏi hơn. Vì vậy, nền tảng đào tạo cần được thiết kế lại theo tinh thần này, đặt thực hành lên trước, lý thuyết theo sau.

Đối với các địa phương, Bộ trưởng đề nghị các đồng chí tạo điều kiện tối đa cho cán bộ học tập, nhưng đồng thời thì phải gắn kết quả khóa học này, gắn kết quả công việc sau khi học với quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ.

Theo Bộ trưởng, chuyển đổi số giúp minh bạch hóa kết quả công việc, thể hiện năng lực thực chất trên môi trường số, và từ đó hỗ trợ đánh giá cán bộ dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính. 

“Đánh giá cán bộ khó vì thiếu dữ liệu. Khi dữ liệu nhiều hơn, việc đánh giá sẽ thuận lợi và khách quan hơn", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay.

Bộ KH&CN triển khai Khóa tập huấn trực tuyến trên nền tảng MOOC dành cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cấp xã trên toàn quốc - Ảnh: VGP/Thu Giang

Nhiệm vụ của Bộ KH&CN: Giảm tải cho cấp xã

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đặc biệt nhấn mạnh quan điểm: "Nhiệm vụ của Bộ KH&CN là giúp cấp xã giảm việc".

Bộ trưởng lấy ví dụ nếu như trước đây xã có 10 việc, nay sau sắp xếp mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã có thể gánh 15 việc. Nhưng mục tiêu phải là đưa 15 việc đó về lại 7 việc thông qua: Bỏ bớt các thủ tục không cần thiết, chuyển nhiều thủ tục sang hậu kiểm, tự động hóa thủ tục bằng công nghệ, tập trung xử lý nhiều dịch vụ công ở cấp tỉnh thông qua nền tảng số.

"Để cán bộ xã có thời gian tiếp xúc dân, thực hiện nhiệm vụ chính là gần dân, hiểu dân. Không để họ bị quá tải bởi những việc hành chính có thể tự động hóa", Bộ trưởng nói.

Học viên có thể học mọi lúc, mọi nơi trên máy tính hoặc điện thoại, hệ thống mở từ 0h ngày 01/12 đến 24h ngày 15/12, có cán bộ hỗ trợ 24/7 - Ảnh: VGP/Thu Giang

Tại lễ khai giảng, ông Nguyễn Thanh Vũ, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND Phường Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), đánh giá cao chương trình, đặc biệt trong bối cảnh toàn quốc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Ông cho rằng cán bộ cấp xã nếu không nắm được kỹ năng số sẽ rất khó triển khai dịch vụ công trực tuyến, khó hướng dẫn người dân và khó tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội có hàm lượng công nghệ cao. Chỉ cần cán bộ nâng thêm kỹ năng số một chút thì hiệu quả giải quyết công việc đã tăng lên rõ rệt, minh bạch hơn và gần dân hơn.

Ông nhận xét khóa tập huấn là: Đúng lúc – vì giai đoạn sắp xếp đơn vị hành chính đòi hỏi nâng cao chất lượng đội ngũ. Đúng nhu cầu – vì cán bộ xã đang thiếu kiến thức về công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Đúng khát vọng – vì cán bộ cơ sở rất mong muốn được học, được nâng cấp bản thân nhưng gặp hạn chế về thời gian và điều kiện.

Hình thức học trực tuyến giúp cán bộ chủ động sắp xếp thời gian, không phải di chuyển, không ảnh hưởng công việc hằng ngày.

Đại điện các địa phương cũng bày tỏ quyết tâm coi khóa học không chỉ là nhiệm vụ bắt buộc mà là cơ hội để tự đổi mới, tìm cách áp dụng công nghệ và các công cụ số vào những công việc cụ thể như tiếp nhận hồ sơ, cập nhật dữ liệu dân cư, quản lý địa bàn, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp khởi nghiệp, sản xuất, kinh doanh. Đồng thời mong muốn Bộ KH&CN tiếp tục duy trì, mở rộng kho học liệu số, phát triển nhiều khóa học chuyên sâu hơn.

Khóa tập huấn trực tuyến toàn quốc cho cán bộ cấp xã năm 2025 vì thế không chỉ là một chương trình đào tạo, mà là bước đi cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ về sắp xếp đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đồng thời thể hiện vai trò tiên phong của Bộ KH&CN trong việc đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đến tận cấp cơ sở – nơi từng “tế bào” của bộ máy hành chính đang trực tiếp phục vụ nhân dân.