Bảo đảm văn hóa phát triển hài hòa với kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ mới
Trong sự nghiệp gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng ta luôn quan tâm, ban hành nhiều chủ trương, đường lối, chính sách nhằm xây dựng và phát triển văn hóa, đồng thời nhấn mạnh cần đề ra giải pháp phù hợp để bảo đảm phát triển văn hóa hài hòa với phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa (28-8-1945 - 28-8-2025) _Ảnh: TTXVN
1- Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo được tiến hành từ Đại hội VI (năm 1986) đến nay thể hiện rõ đổi mới quan trọng trong tư duy lý luận của Đảng về văn hóa; về vai trò của văn hóa trong phát triển. Văn hóa là nhu cầu thiết yếu trong đời sống tinh thần của xã hội, là lĩnh vực gắn với giá trị văn hóa, tác phẩm, công trình kiến trúc, nghệ thuật được lưu truyền từ đời này sang đời khác, làm giàu đẹp thêm cuộc sống, trở thành một “sức mạnh mềm” thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị, xã hội và tạo dựng được uy tín, hình ảnh tốt đẹp trong lòng bạn bè quốc tế. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII (năm 1998) “Về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” đã khẳng định: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội... Chăm lo văn hóa là chăm lo củng cố nền tảng tinh thần của xã hội. Thiếu nền tảng tinh thần tiến bộ và lành mạnh, không quan tâm giải quyết tốt mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội thì không thể có sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững”(1). Như vậy, trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, biểu hiện sức sống, sức sáng tạo, sức phát triển, sức mạnh tiềm tàng, bản lĩnh, cốt cách của dân tộc và được thể hiện qua hệ giá trị văn hóa dân tộc. Hệ giá trị văn hóa được thấm nhuần trong mỗi con người và cả cộng đồng, dân tộc, được lưu giữ, chắt lọc, kế thừa và phát triển qua các thế hệ...
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, đáp ứng nhu cầu tinh thần của con người và xã hội, là sự hiểu biết, tài năng, trí tuệ, đạo đức, lối sống, tâm hồn, tình cảm, thẩm mỹ..., của con người và của cộng đồng dân tộc trong mối quan hệ hài hòa với xã hội, với tự nhiên. Vì vậy, khả năng phát triển của một dân tộc không chỉ dựa vào nền tảng vật chất, mà còn dựa vào nền tảng tinh thần của xã hội, ở khả năng phát huy nguồn lực con người, nguồn lực văn hóa.
Tư duy về phát triển, về sự hài hòa giữa phát triển văn hóa với phát triển kinh tế, phát triển xã hội của Đảng ta trong chặng đường tiến hành đường lối đổi mới gần bốn thập niên qua ngày càng sáng tỏ và sâu sắc. Văn kiện Đại hội VII của Đảng (năm 1991) xác định: “Mục tiêu của chính sách xã hội thống nhất với mục tiêu phát triển kinh tế, đều nhằm phát huy sức mạnh của nhân tố con người và vì con người. Kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội, giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội, giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần của nhân dân”(2). Văn kiện Đại hội VIII của Đảng (năm 1996) nêu rõ: “Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững... Tăng trưởng kinh tế gắn với cải thiện đời sống nhân dân, phát triển văn hóa, giáo dục, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường”(3). Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII (năm 1998) nêu rõ: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội... Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì xã hội công bằng, văn minh, con người phát triển toàn diện. Văn hóa là kết quả của kinh tế đồng thời là động lực của sự phát triển kinh tế. Các nhân tố văn hóa phải gắn kết chặt chẽ với đời sống và hoạt động xã hội trên mọi phương diện chính trị, kinh tế, xã hội, luật pháp, kỷ cương”(4). Văn kiện Đại hội IX của Đảng (năm 2001) khẳng định: “Tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước phát triển. Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hóa và giáo dục, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, giáo dục và đào tạo con người, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của đất nước... Tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hóa, từng bước cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường, kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng - an ninh”(5). Văn kiện Đại hội XI của Đảng (năm 2011) đã nêu rõ: “Phát triển văn hóa, xã hội hài hòa với phát triển kinh tế, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội trong từng bước và từng chính sách phát triển”(6). Văn kiện Đại hội XII của Đảng (năm 2016) xác định: “Giải quyết hài hòa... giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân”(7). Văn kiện Đại hội XIII của Đảng (năm 2021) yêu cầu: “Tập trung ưu tiên xây dựng đồng bộ thể chế phát triển, bảo đảm hài hòa giữa kiên định và đổi mới, kế thừa và phát triển, giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị, văn hóa, xã hội; giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, con người, giải quyết các vấn đề xã hội, bảo vệ tài nguyên môi trường... thực sự coi trọng, phát huy hiệu quả vai trò động lực của con người, văn hóa, của giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ trong phát triển đất nước”(8).
Như vậy, phải bảo đảm hài hòa giữa kế thừa và phát triển, thể hiện đồng bộ trên các mặt kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, môi trường, quốc phòng, an ninh...; tăng trưởng kinh tế gắn liền với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước và từng chính sách phát triển; tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hóa - giáo dục, phát triển toàn diện con người, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo đảm ổn định chính trị và giữ vững an ninh - quốc phòng của Tổ quốc. Việc coi nhẹ nhân tố văn hóa, xã hội, con người và môi trường trong phát triển, chạy theo tăng trưởng kinh tế thuần túy sẽ không thể tạo ra động lực cho sự phát triển. Vì vậy, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển đang trở thành một vấn đề trung tâm của dân tộc và của thời đại. Chúng ta cần nhận thức một cách sâu sắc rằng, phát triển kinh tế là cơ sở và điều kiện quan trọng hàng đầu của phát triển văn hóa; phát triển văn hóa là nguồn lực, động lực và là mục tiêu cao nhất của phát triển kinh tế - xã hội. Song tăng trưởng kinh tế chưa phải là toàn bộ sự phát triển, mà phải nhằm mục tiêu phát triển văn hóa, phát triển con người; gắn với bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội, phát triển văn hóa, bảo vệ tài nguyên, môi trường, vì mục tiêu phát triển bền vững. Tổng Thư ký Liên hợp quốc giai đoạn từ năm 1982 đến năm 1991, Perez de Cuellar đã nêu rõ: “Cộng đồng quốc tế tạo ra những hình mẫu phát triển mà không chỉ đơn thuần phát triển kinh tế mà còn phải tính đến tầm quan trọng của con người với những di sản, khát vọng và trong tổng thể các giá trị vật chất, tinh thần; cá nhân và xã hội của mình... Phát triển, tất nhiên có nghĩa là sự thay đổi... đầu tiên và trên hết, sự thay đổi phải đem lại cuộc sống phồn vinh và có chất lượng, được mỗi cộng đồng chấp nhận”(9). Tổng Giám đốc UNESCO giai đoạn từ năm 1987 đến năm 1999, Federico Mayor cũng nhấn mạnh: “Kinh nghiệm của hai thập kỷ qua cho thấy rằng trong mọi xã hội ngày nay, bất luận ở trình độ phát triển kinh tế nào hoặc theo xu hướng chính trị nào, văn hóa và phát triển là hai mặt gắn liền với nhau... Hễ nước nào tự đặt ra cho mình mục tiêu phát triển kinh tế mà tách rời môi trường văn hóa thì nhất định sẽ xảy ra những mất cân đối nghiêm trọng cả về mặt kinh tế lẫn văn hóa và tiềm năng sáng tạo của nước ấy sẽ bị suy yếu rất nhiều. Một sự phát triển chân chính đòi hỏi phải sử dụng một cách tối ưu nhân lực và vật lực của mỗi cộng đồng. Vì vậy phân tích đến cùng, các trọng tâm, các động lực và các mục đích của phát triển phải được tìm trong văn hóa... Từ nay trở đi văn hóa cần coi mình là một nguồn bổ sung trực tiếp cho phát triển và ngược lại phát triển cần thừa nhận văn hóa giữ một vị trí trung tâm, một vai trò điều tiết xã hội...”(10).
Đảng ta luôn chú trọng phát huy vai trò của văn hóa, của đội ngũ người làm công tác văn hóa và hoạt động văn hóa. Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng chỉ rõ: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực và nguồn lực nội sinh quan trọng cho phát triển bền vững đất nước;... tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội”(11). Từ Hội nghị Trung ương 10 khóa IX (năm 2004) đến nay, Đảng ta đã xác lập vị trí của văn hóa là một trong những bộ phận hợp thành sự phát triển bền vững và toàn diện đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên. Đây là sự nhận thức sâu sắc của Đảng về mối quan hệ giữa văn hóa và phát triển, là bước phát triển mới trong quan điểm của Đảng về vai trò to lớn, sâu sắc của văn hóa trong phát triển bền vững và toàn diện của đất nước. Điều này thể hiện sự chủ động, tiên phong trong việc nắm bắt các vấn đề thời đại, cũng là sự xác định chính xác định hướng phát triển văn hóa, kinh tế, chính trị và xã hội ở Việt Nam theo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngày nay, sự phát triển của mỗi quốc gia, mỗi địa phương không chỉ được đánh giá bằng tăng trưởng kinh tế, mà còn bằng các chỉ số, như thu nhập cao, giáo dục tốt, sức khỏe và dinh dưỡng ở mức cao, an ninh xã hội, an ninh con người được bảo đảm, môi trường trong sạch, đời sống văn hóa không ngừng được nâng cao... Thực tiễn cho thấy, văn hóa là một bộ phận trong chỉnh thể: chính trị - kinh tế - văn hóa - xã hội - môi trường. Phát triển văn hóa phải gắn kết chặt chẽ, đồng bộ và tương xứng với nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm; xây dựng, chỉnh đốn Đảng là then chốt; bảo vệ quốc phòng, an ninh, môi trường là trọng yếu, thường xuyên. Yêu cầu tăng trưởng kinh tế phải kết hợp hài hòa với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân mà Đảng ta nêu lên đã thể hiện quan điểm định hướng mới, thể hiện quy luật khách quan nhằm bảo đảm cho sự phát triển đất nước toàn diện, bền vững.
Biểu diễn múa rối nước truyền thống tại Nhà hát nghệ thuật đương đại Việt Nam _Ảnh: TTXVN
2- Đảng ta luôn chú trọng phát huy vai trò của văn hóa, nhưng việc bảo đảm hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa còn gặp nhiều thách thức; chưa có tác động hiệu quả đối với việc xây dựng con người và môi trường văn hóa lành mạnh. Quản lý văn hóa, văn nghệ, báo chí, xuất bản còn thiếu chặt chẽ. Môi trường văn hóa còn bị xâm hại, có biểu hiện lai căng, thiếu lành mạnh; tệ nạn xã hội, tội phạm và sự xâm nhập của sản phẩm độc hại có xu hướng gia tăng ở một số nơi, làm suy thoái đạo đức, lối sống, nhất là trong đối tượng thanh niên, thiếu niên...
Thời gian tới, để phát huy vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước, bảo đảm phát triển hài hòa giữa văn hóa với kinh tế - xã hội trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, cần quan tâm, giải quyết tốt một số vấn đề chủ yếu sau:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò quan trọng của văn hóa trong kỷ nguyên mới.
Tiếp tục quán triệt sâu sắc tư duy mới về văn hóa và lãnh đạo, quản lý phát triển văn hóa được Đảng ta bổ sung, phát triển qua gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới. Tăng cường hơn nữa hoạt động tư tưởng, văn hóa, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò của việc xây dựng con người và phát triển văn hóa. Đây là một quá trình lâu dài, cần tiến hành thường xuyên, liên tục. Đấu tranh kiên quyết với tư tưởng coi nhẹ nhân tố con người và văn hóa trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Quan điểm phát triển kinh tế gắn với phát triển văn hóa, chăm lo xây dựng con người, bảo đảm tiến bộ và công bằng xã hội phải bắt đầu từ tư duy đến hành động, phải được quán triệt sâu sắc trong hoạt động thực tiễn. Khắc phục tình trạng chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần, làm suy thoái môi trường văn hóa, tha hóa nhân cách. Phải đặt văn hóa và con người Việt Nam vào vị trí trung tâm, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của phát triển. Việc nâng cao nhận thức về vai trò của con người và văn hóa trong quá trình phát triển phải được tiến hành đồng bộ, toàn diện ở tất cả các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội, tạo nên sự đồng thuận và thống nhất trong mọi hoạt động của đất nước.
Hai là, đẩy mạnh xây dựng và thực hiện chính sách văn hóa trong kinh tế và chính sách kinh tế trong văn hóa.
Xây dựng văn hóa trong kinh tế và kinh tế trong văn hóa là nhiệm vụ hết sức quan trọng để nâng cao tính nhân văn trong hoạt động kinh tế. Xét về lâu dài, đây là nhiệm vụ nhằm bảo đảm cho nền kinh tế phát triển bền vững, hướng hoạt động kinh tế vào mục tiêu phục vụ con người, xây dựng chuẩn mực đạo đức mới trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao chất lượng cuộc sống con người, vì mục tiêu phát triển bền vững. Xây dựng văn hóa trong kinh tế phải thể hiện trước hết trong đường lối, chính sách phát triển kinh tế, thực hiện nghiêm túc quan điểm phát triển kinh tế gắn liền với phát triển văn hóa và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Trong việc xây dựng và thực hiện chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội phải coi trọng nhân tố văn hóa. Chính sách kinh tế trong văn hóa nhằm gắn văn hóa với hoạt động kinh tế, khai thác tiềm năng kinh tế, tài chính thúc đẩy phát triển văn hóa, đồng thời bảo đảm yêu cầu chính trị, tư tưởng của hoạt động văn hóa, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, hướng đến mở rộng sự tham gia của các thành phần, tổ chức kinh tế vào hoạt động văn hóa. Chính sách văn hóa trong kinh tế bảo đảm văn hóa thể hiện rõ trong hoạt động kinh tế, đồng thời thúc đẩy hoạt động kinh tế, tạo điều kiện nhiều hơn cho sự nghiệp phát triển văn hóa.
Ba là, phải thực sự coi đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển bền vững.
Tăng nhanh mức đầu tư của Nhà nước và xã hội cho phát triển văn hóa. Đẩy mạnh xã hội hóa văn hóa, giáo dục, y tế, thể dục, thể thao..., đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực này. Chú trọng huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực đúng mục tiêu, phù hợp với khả năng của nền kinh tế, thu nhập của nhân dân, trong đó nguồn lực nhà nước đóng vai trò chủ đạo, nguồn lực của xã hội là quan trọng; kết hợp nguồn lực trong và ngoài nước. Đổi mới công tác quản lý nhà nước; tăng cường phân cấp, phân quyền; phát huy vai trò của nhân dân, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa Nhà nước, tổ chức xã hội, cộng đồng, doanh nghiệp và người dân trong xây dựng, quản lý và phát triển văn hóa. Khơi dậy khát vọng phát triển, ý chí tự lực, tự cường; phát huy truyền thống tương thân, tương ái, đại đoàn kết toàn dân tộc trong phát triển văn hóa.
Du khách trải nghiệm nghề dệt thổ cẩm truyền thống _Nguồn: nhiepanhdoisong.vn
Bốn là, đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, hình thành thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa lành mạnh.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, cần tăng cường giao lưu, hợp tác với các nền văn hóa trên thế giới, hiện đại hóa ngành văn hóa, đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa, hình thành thị trường sản phẩm và dịch vụ văn hóa để công nghiệp văn hóa ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong GDP. Công nghiệp văn hóa phải đi lên từ phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng văn hóa - du lịch hiện đại, dịch vụ văn hóa - giải trí chất lượng cao, mang đẳng cấp quốc tế, truyền thống văn hóa giàu bản sắc, đa dạng trong sự thống nhất của các vùng, miền, tộc người, gắn với nền tảng di sản thiên nhiên - văn hóa - lịch sử mang trong mình hồn cốt nghìn năm của đất nước Việt Nam và nguồn nhân lực có trình độ, có tính chuyên nghiệp cao, có cách ứng xử thật văn hóa.
Năm là, tạo dựng nền tảng văn hóa và kinh tế - xã hội để nhân dân được hạnh phúc.
Đảng ta xác định lấy con người là trung tâm của sự phát triển và mọi sự phát triển đều vì hạnh phúc của nhân dân. Mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân, lấy hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Mục tiêu nhân dân hạnh phúc vừa gắn với giá trị phổ quát của nhân loại, vừa phù hợp với điều kiện, trình độ ở từng giai đoạn, chặng đường phát triển đất nước, đặc biệt là phải mang giá trị, bản chất tốt đẹp, tính ưu việt của xã hội xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu nhân dân hạnh phúc nghĩa là mọi người dân đều được thụ hưởng thành quả của đổi mới, không chỉ no ấm về vật chất, mà còn có đời sống tinh thần phong phú, môi trường sống và sinh thái lành mạnh, an toàn, mỗi cá nhân đều được tôn trọng, tự do, bình đẳng và phát triển toàn diện...
Thiết kế hệ thống chính sách về kinh tế, văn hóa, xã hội phải bao quát, nhiều lớp, nhiều chiều, theo địa bàn và theo vòng đời mỗi con người; hướng vào bảo đảm an sinh xã hội, phòng ngừa, giảm thiểu, khắc phục rủi ro, không để ai bị bỏ lại phía sau, nâng cao chất lượng sống của con người; bảo đảm nhân tố con người làm nền tảng cho phát triển bền vững và tác động điều chỉnh cơ cấu xã hội theo hướng tiến bộ, văn minh, phát triển. Mọi chính sách, hỗ trợ từ Nhà nước và cộng đồng đều phải hướng tới tạo cơ hội cho người dân làm chủ sinh kế để người dân đủ năng lực chống chịu với mọi rủi ro, tự tin giải quyết vấn đề của chính mình và chủ động tham gia vào quá trình quản lý phát triển xã hội.
Để nhân dân hạnh phúc cần thực hiện tốt chính sách xã hội, bảo đảm an ninh xã hội, phúc lợi, an ninh con người, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và chỉ số hạnh phúc của con người, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo. Mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế, thông tin - truyền thông chất lượng cao và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho hoạt động văn hóa, thông tin, thể dục, thể thao và bảo vệ, tôn tạo di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh. Mở rộng nguồn lực đầu tư để phát triển lĩnh vực văn hóa theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”. Đổi mới căn bản, toàn diện, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, phát triển nhanh đội ngũ chuyên gia khoa học và công nghệ nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Xây dựng hệ sinh thái dân sinh hấp dẫn với chính sách khuyến khích và hỗ trợ vượt trội, môi trường sống tốt, dịch vụ công chất lượng cao, tiếp tục giải quyết vấn đề nhà ở công nhân, người lao động trong khu công nghiệp... Mỗi cơ quan, tổ chức, địa phương, địa bàn dân cư phấn đấu là một “vùng đất lành” hạnh phúc để con người sống, làm việc, nghỉ ngơi, thụ hưởng và phát triển.
Sáu là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để bảo đảm hài hòa giữa phát triển văn hóa và phát triển kinh tế - xã hội.
Công tác tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả quản lý của Nhà nước, hoàn thiện thể chế và chính sách phát triển văn hóa, xây dựng con người là vấn đề cấp thiết hiện nay. Lãnh đạo xây dựng, phát triển văn hóa, con người phải trở thành nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của cấp ủy, tổ chức đảng từ Trung ương tới cơ sở. Phải đặc biệt coi trọng xây dựng văn hóa trong cơ quan của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội, làm tấm gương cho xã hội noi theo. Đường lối, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa phải được cụ thể hóa và thể chế hóa bằng pháp luật và chính sách phát triển. Đồng thời, phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý làm công tác văn hóa có trình độ cao, chuyên nghiệp, hiện đại, trách nhiệm. Nhà nước cần tập trung đổi mới thể chế quản lý văn hóa phù hợp với xu hướng vận động, phát triển văn hóa trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Thực hiện tốt chính sách xã hội hóa nhằm thu hút nguồn lực trong nước và quốc tế để phát triển văn hóa. Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh trong hệ thống chính trị và toàn xã hội, trước hết là trong tổ chức đảng và hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên... Làm cho văn hóa thấm sâu vào từng khu dân cư, từng gia đình, từng cá nhân, tổ chức, kế thừa giá trị truyền thống của dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, góp phần hoàn thiện hệ giá trị mới con người Việt Nam, tăng sức đề kháng chống hiện tượng phản văn hóa, phi văn hóa. Nâng cao tính văn hóa trong mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và sinh hoạt của nhân dân. Coi trọng việc nâng cao văn hóa lãnh đạo và quản lý, văn hóa kinh doanh và văn hóa con người, nhất là trong thanh niên, thiếu niên. Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, thực sự “là đạo đức, là văn minh”./.
------------------------
(1) Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tr. 55
(2) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb. Sự thật, Hà Nội, 1991, tr. 73
(3) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, tr. 85
(4) Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tr. 55
(5) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr. 88, 89
(6) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 40
(7) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 22 - 23
(8) Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t. I, tr. 28 - 29
(9) Ủy ban quốc gia về Thập kỷ quốc tế phát triển văn hóa: Thập kỷ thế giới phát triển văn hóa, Bộ Văn hóa Thông tin và Thể thao, Hà Nội, 1992, tr. 21
(10) Ủy ban quốc gia về Thập kỷ quốc tế phát triển văn hóa: Thập kỷ thế giới phát triển văn hóa, Tlđd, tr. 23
(11) Nguyễn Phú Trọng: Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2024, tr. 59
Theo www.tapchicongsan.org.vn